Κορυφή του παγόβουνου της επίθεσης στον εργάσιμο χρόνο των εμποροϋπαλλήλων

Ωράρια που τεντώνονται πέρα από το 8ωρο, δουλειά και τις τρεις τελευταίες Κυριακές της χρονιάς, εντατικοί ρυθμοί που εξαντλούν τους εργαζόμενους...

Το «εορταστικό» ωράριο, που βρίσκεται σε ισχύ μέχρι το τέλος του έτους, φέρνει στην επιφάνεια το εργασιακό τοπίο που έχει διαμορφωθεί στον κλάδο του Εμπορίου.

Πίσω από τις στολισμένες βιτρίνες, χιλιάδες εμποροϋπάλληλοι καλούνται να δουλέψουν χωρίς ρεπό, επτά μέρες τη βδομάδα, με «σπαστό» ωράριο και καθημερινές υπερωρίες, με χαμηλούς μισθούς, ακόμα και απλήρωτοι.

Τα προβλήματα των εμποροϋπαλλήλων δεν αρχίζουν ούτε τελειώνουν την περίοδο των γιορτών. Λίγο καιρό πριν, για παράδειγμα, προηγήθηκε η «Black Friday», που συνοδεύτηκε επίσης από καταστρατήγηση του ωραρίου, υπερωρίες και «κομμένα» ρεπό. Αντίστοιχα, τη σκυτάλη από το «εορταστικό» ωράριο πρόκειται να πάρει η εκπτωτική περίοδος, με ανάλογες συνθήκες δουλειάς, ενώ τους εργαζόμενους σε μια σειρά από περιοχές της Αττικής και της υπόλοιπης χώρας περιμένει η δουλειά όλες τις Κυριακές από τις αρχές Μάη μέχρι το τέλος Οκτώβρη.

Δεν είναι τυχαίο ότι την περίοδο αυτή κλαδικά και επιχειρησιακά σωματεία δέχονται πολλαπλάσιες καταγγελίες εργαζομένων και προχωρούν σε παρεμβάσεις για τη χορήγηση ρεπό και διαλειμμάτων, για την καταβολή της μισθοδοσίας του Δώρου, για να μπει «φρένο» στις καθημερινές υπερωρίες, στην τρομοκρατία και την απειλή της απόλυσης απέναντι σε όποιον σηκώνει κεφάλι. Με τη δράση και τις πρωτοβουλίες τους φέρνουν στο επίκεντρο την ανάγκη η διαπίστωση «δεν πάει άλλο», που βρίσκεται στα χείλη χιλιάδων εργαζομένων, να μετατραπεί σε συλλογικό αγώνα και πάλη για τη διεκδίκηση αιτημάτων για το ωράριο, τους μισθούς, τις Συλλογικές Συμβάσεις.

Οδοστρωτήρας οι αντεργατικοί νόμοι για το ωράριο

Σε κανονικές και «ενδιάμεσες» εκπτώσεις, «λευκές» νύχτες και «μαύρες» Παρασκευές, τουριστικές περιόδους και «εορταστικά» ωράρια, αποτυπώνονται ακόμα πιο έντονα οι συνέπειες που έχουν οι αντεργατικοί νόμοι και ρυθμίσεις στο χτύπημα του σταθερού ημερήσιου χρόνου εργασίας. Πρόκειται για ένα νομοθετικό πλαίσιο - οδοστρωτήρα που απογειώνει την «ευελιξία» και καθιστά δύσκολο έως αδύνατο τον προγραμματισμό της οικογενειακής και κοινωνικής ζωής των εμποροϋπαλλήλων.

Το 8ωρο έχει βρεθεί εδώ και χρόνια στο στόχαστρο και το ωρομίσθιο κυριαρχεί στον κλάδο. Το 5ήμερο έχει αντικατασταθεί από 6ήμερη εργασία. Η «διευθέτηση» του χρόνου εργασίας περιλαμβάνεται στις ατομικές συμβάσεις, στις οποίες οι εργοδότες φροντίζουν να ενσωματώνουν όλες τις αντεργατικές διατάξεις. Ετσι, το καθημερινό ωράριο διαμορφώνεται ανάλογα με τις ανάγκες της επιχείρησης, οι εβδομαδιαίες ώρες δουλειάς αυξομειώνονται ανάλογα με την εμπορική κίνηση, τα 11ωρα δίνουν και παίρνουν, και όλα αυτά με τη σφραγίδα του νόμου.

Αντίστοιχα, το «πράσινο φως» έχουν οι εργοδότες και όσον αφορά το «σπαστό» ωράριο. Με την εφαρμογή του οι εμποροϋπάλληλοι δουλεύουν από το άνοιγμα μέχρι το κλείσιμο του καταστήματος, με ένα διάλειμμα τις μεσημεριανές ώρες. Βρίσκονται δηλαδή στο πόδι από το πρωί μέχρι το βράδυ, ειδικά στις περιπτώσεις που εργάζονται μακριά από τον τόπο κατοικίας τους, σε μεγάλες αλυσίδες ή εμπορικά κέντρα.

Στα χαρτιά και στις αργίες τα ρεπό

Τα ρεπό των εργαζομένων είτε δεν χορηγούνται είτε δίνονται μόνο στα χαρτιά. Στους χώρους δουλειάς υπάρχουν «διπλά προγράμματα»: Ενα πλασματικό πρόγραμμα, που περιέχει τα προβλεπόμενα ρεπό, και το πραγματικό πρόγραμμα, με βάση το οποίο δουλεύουν οι εργαζόμενοι. Δεν λείπουν και οι περιπτώσεις στις οποίες στο «επίσημο» πρόγραμμα το κατάστημα εμφανίζεται να λειτουργεί χωρίς εργαζόμενο στη βάρδια! Την ίδια στιγμή, βέβαια, δουλεύει κάποιος εργαζόμενος που έχει ολοκληρώσει το ωράριό του ή που υποτίθεται πως έχει ρεπό.

Παράλληλα, οι επιχειρήσεις μεταφέρουν τα ρεπό των εργαζομένων σε μέρες αργιών, στερώντας τους μία μέρα ξεκούρασης που δικαιούνται. Εκτός από την προσπάθεια να ξεμπερδέψουν με τα ρεπό τις μέρες που τα καταστήματα θα είναι έτσι κι αλλιώς κλειστά, υπάρχουν και τα σχέδια των εργοδοτών που φέρνουν τους εμποροϋπαλλήλους στη δουλειά και τις μέρες που εθιμικά εδώ και χρόνια αποτελούν αργίες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η 2η του Γενάρη, μέρα κατά την οποία ήδη καταστήματα προαναγγέλλουν πως θα λειτουργήσουν κανονικά.

Σε πολλές περιπτώσεις οι εμποροϋπάλληλοι βλέπουν το τέλος του χρόνου να τους επιφυλάσσει εξοντωτικούς ρυθμούς δουλειάς, τους οποίους διαδέχεται η ανεργία. Οι απολύσεις λίγες μέρες πριν κλείσει ο χρόνος είναι ένα μέτρο που παίρνει η εργοδοσία για να αποφύγει το δικαίωμα των εργαζομένων που συμπληρώνουν αυτές τις μέρες έναν χρόνο στη δουλειά να λάβουν αποζημίωση απόλυσης.

Μόνη απάντηση η συλλογική οργάνωση και πάλη

Ακόμα και στο πλαίσιο που έχουν δημιουργήσει οι αντεργατικοί νόμοι και η αποθράσυνση της εργοδοσίας, στις περιπτώσεις που οι εργαζόμενοι απευθύνονται στα σωματεία τους, οργανώνουν τη δράση και τη διεκδίκησή τους, μετρούν θετικά αποτελέσματα. Για παράδειγμα, μετά από παρεμβάσεις σωματείων εργαζόμενοι πληρώθηκαν μισθούς και Δώρο, απολύσεις πάρθηκαν πίσω, μπήκε «φρένο» στις καθημερινές υπερωρίες και στη μη χορήγηση ρεπό και διαλειμμάτων.

Δεν είναι τυχαίο ότι δίπλα στην επιδείνωση των όρων δουλειάς και αμοιβής των εργαζομένων, η εργοδοσία φροντίζει να εντείνει και την επίθεση στα συνδικαλιστικά δικαιώματα, στα σωματεία και τη δράση τους. Το μήνυμα που θέλει να στείλει είναι πως η διεκδίκηση των εργαζομένων να κάνουν διάλειμμα, να παίρνουν ρεπό, να σχολάνε στην ώρα τους και να πληρώνονται το μισθό τους είναι λόγος να βρεθούν στο στόχαστρο της απόλυσης και της ανεργίας.

Ενδεικτικό παράδειγμα είναι η πρόσφατη απόλυση εργαζόμενης, μέλους του Συλλόγου Εμποροϋπαλλήλων Αθήνας, από αλυσίδα σούπερ μάρκετ, με την αιτιολογία ότι «δεν υπάρχει χημεία» (!) ανάμεσα στην ίδια και τη διεύθυνση. Ηδη το σωματείο έχει προχωρήσει σε κινητοποίηση στο κατάστημα της επιχείρησης, απαιτώντας να παρθεί πίσω η απόλυση και να επιστρέψει η εργαζόμενη στο πόστο της.

Σε άλλες περιπτώσεις, μεγάλες επιχειρήσεις του κλάδου «υποδέχτηκαν» τις προηγούμενες μέρες με την προκλητική παρουσία της αστυνομίας, με απειλές για μηνύσεις, με παράταξη σεκιουριτάδων και ανθρώπων της εργοδοσίας, το Σωματείο Ιδιωτικών Υπαλλήλων - Εμποροϋπαλλήλων Δυτικής Αττικής, που κάλεσε τους εργαζόμενους να πάρουν μέρος στις αρχαιρεσίες του.

Στο παραπάνω φόντο, κλαδικά και επιχειρησιακά σωματεία καλούν τους εμποροϋπαλλήλους να απευθύνονται στις συνδικαλιστικές τους οργανώσεις για κάθε πρόβλημα που αντιμετωπίζουν στο χώρο δουλειάς. Να οργανωθούν στις γραμμές τους και να πάρουν μέρος στη δράση τους προκειμένου να βάλουν «φρένο» στην εργοδοτική τρομοκρατία και να διεκδικήσουν τα δικαιώματά τους.